Repetitive Strain Injury

Repetitive Strain Injury (RSI) is een verzamelnaam voor allerlei klachten die te maken lijken hebben met het gedurende lange tijd herhaaldelijk uitvoeren van dezelfde, soms kleine, en op zich niet inspannend lijkende bewegingen. Met RSI samenhangende aandoeningen zijn onder andere slijmbeursontsteking, peesschedeontsteking.

Oorzaken kunnen bijvoorbeeld gezocht worden in het gebruik van de computermuis, met als gevolg een probleem als de muisarm, of het spelen met andere computerapparatuur met als gevolg de Game Boy-duim, of (vanaf circa 2001) de SMS-duim. Andere problemen zijn terug te voeren naar bijvoorbeeld het doorschuiven van boodschappen door een cassière, of aandoeningen door het spelen van tennis (tenniselleboog). Intensief gebruik van muis en toetsenbord was in een onderzoek onder 6943 computergebruikers de voornaamste voorspeller van klachten van de onderam, maar die klachten kwamen desondanks in een jaar slechts bij 1,3% voor. Naast de aard van de bewegingen die men op het werk maakt was er ook een duidelijk hogere kans op dergelijke aandoeningen bij mensen die op het werk meer stress ondervonden en weinig sociale steun hadden op hun werk.

Omdat binnen Nederlandse beroepsgroepen weinig overeenstemming te vinden was over welke gezondheidsklachten nu wel of niet onder de noemer "RSI" te plaatsen waren, en ook omdat de term RSI het moeilijk maakte om een diagnose te stellen, of een behandeling voor te schrijven, hebben deze beroepsgroepen afgesproken (vanaf 2004) voor diagnostische- en behandeldoeleinden een 23-tal ziektebeelden te gebruiken die onder de term CANS (Complaints of Arm, Neck and Shoulder) verzameld zijn. Echter, twee jaar later, in 2006, bleek dat de acceptatie van deze term niet zonder problemen was (bron: RSI Patiëntenvereniging) en men de voorkeur gaf aan het gebruik van de term "RSI", of de internationaal bekende term "muskuloskeletal disorders".

Over de oorzaak van de gezondheidsproblemen bestaan nog veel onduidelijkheden. Onderzoekers zijn het er vaak nog niet over eens, of kunnen moeilijk een precieze oorzaak aanwijzen. Ondertussen leiden de gevolgen ervan tot kostenposten voor werkgevers of verzekeringsmaatschappijen. Om de kosten naar bedrijf en maatschappij te verminderen zou nog veel onderzoek gedaan kunnen en moeten worden.

Openstaande vragen zijn onder andere:

• Waarom krijgen sommige mensen wel, en anderen die soms veel intensiever gebruikmaken van de computer, geen last?
• Waarom de aandoening in sommige landen helemaal niet voor lijkt te komen en in andere landen juist veel?

Vergelijkbare activiteiten

Andere voorbeelden van activiteiten waarbij wel eens aandoeningen ontstonden die gelijkenis vertonen met RSI en al veel langer bekend zijn:

• Monniken schreven in de Middeleeuwen hele boeken over, vaak staande, in een koude of tochtige omgeving.
• Rond de vorige eeuwwisseling werd al wel een pijnlijke aandoening van marconisten beschreven die langdurig met een morsesleutel moesten werken.
• Musici, o.a. pianisten en violisten, die te lang en in een verkrampte houding ingewikkelde stukken oefenen, zonder de juiste ontspanningsoefeningen in acht te nemen.

Gevolgen

Ernstige RSI-gerelateerde klachten kunnen tot jarenlange (gedeeltelijke) invaliditeit leiden. Het is dan ook zaak om bij aanhoudende klachten (ook beginnende) in een vroeg stadium contact op te nemen met een (huis)arts. Er zijn overigens geen pilletjes voor, behoudens pijnstillers en ontstekingsremmers die contraproductief kunnen werken als ze gebruikt worden om de pijn te onderdrukken zonder het gedrag te veranderen. Wel kan deze eventueel doorverwijzen naar b.v. een MensendieckCesar therapeut voor houdingscorrecties, of een fysiotherapeut. Onder artsen wordt verschillend gedacht over de effectiviteit van deze aanpak. Uiteindelijk is gedragsverandering bijna altijd onmisbaar voor het herstelproces. Een ergotherapeut kan hierbij nog wel eens behulpzaam zijn.

Preventie

Om RSI-klachten tijdens intensief beeldschermwerk te vermijden stelt men verschillende maatregelen voor. Naast het ergonomisch inrichten van de werkplek en een goede zithouding zijn variatie in de werkzaamheden en het nemen van voldoende kleine en grotere pauze’s belangrijke voorzorgsmaatregelen tegen RSI-klachten. Men neemt momenteel aan (eigenlijk zonder dat daar duidelijke bewijzen voor zijn of goed onderzoek naar is gedaan) dat bij het voorkomen van RSI-achtige klachten de volgende zaken van belang zijn:

• Goede houding. Bij PC gebruik: rechtop zitten, niet langdurig onderuit hangen of juist voorovergebogen naar het scherm. Een goede houding wordt mede mogelijk gemaakt door een goede inrichting van de werkplek: bij PC gebruik valt dan te denken aan de hoogte van het bureaublad, de kijkhoek naar het beeldscherm (bovenkant scherm bij voorkeur op ooghoogte), de instelling van de stoel en goede ondersteuning voor polsen en voeten.
• Afwisseling van werkzaamheden.
• Pauzeren door het installeren van pauzesoftware.
• Oefen de spieren op gezonde wijze.
• Werkdruk. Zorg dat je zoveel mogelijk je eigen werk kunt indelen (is ook van grote invloed op het voorkomen van burn-out).
• Speciale hulpmiddelen. Speciale (computer)hulpmiddelen kunnen bovenstaande preventiemaatregelen in de hand werken, zoals balmuis of trackball (gebruiken van duim i.p.v. arm om de pijl te bewegen, "gebroken" toetsenbord (minder spanning in arm spieren) en bijvoorbeeld het Veyboard (minder inspannend typen in lettergrepen, met beste werklastverdeling over de verschillende vingers).

In een recent onderzoek naar de invloed van computergebruik en ergonomische werkomstandigheden op de prognose van chronische armpijn bleek dit, enigszins tot de verrassing van de auteurs, eigenlijk geen verschil te maken. Onderzoeker van de Erasmusuniversiteit Rotterdam meldden aanvang 2007 dat het gebruik van zgn. 'pauzesoftware' die de gebruiker er om de zoveel tijd op attendeert even een pauze te nemen, zinloos was.