Frozen shoulder

Wat is het?

De letterlijke vertaling van frozen shoulder is ‘bevroren schouder’. Meestal beginnen de klachten met een pijnlijke en stijve schouder. Er treedt plotseling een hevige pijn in de schouder op en de arm kan daardoor niet bewogen worden. Soms is er een duidelijke oorzaak aan te wijzen, zoals een val op de schouder, maar vaak ook niet.

Bij een frozen shoulder zijn er meestal drie stadia:

1. In het eerste stadium, dat twee tot negen maanden kan duren, is de pijn het hevigst. De pijn neemt ‘s nachts af. Beweging van het gewricht is slechts beperkt mogelijk.
2. In het tweede stadium treedt er stijfheid op en is het bewegingsverlies het grootst. Dit stadium duurt vaak zo’n vier tot twaalf maanden. De pijn blijft aanwezig, maar is vaak minder hevig.
3. In het laatste stadium verbetert de schouderfunctie zich weer. Dit kan zo’n vier tot twaalf maanden in beslag nemen. Geleidelijk verdwijnt de stijfheid en de pijn vanzelf.

Frozen shoulder valt onder CANS, dit staat voor ‘complaints of the arm, neck and/or shoulder’, oftewel klachten aan de arm, nek en/of schouder.

Een frozen shoulder komt het frequentst voor bij een leeftijd tussen de 40 jaar en 60 jaar. De piek zit bij 56 jaar en het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Bij 6 tot 17 % van de mensen met een frozen shoulder treedt binnen 5 jaar een frozen shoulder op aan de niet aangedane schouder. De nietdominante schouder is vaker aangedaan dan de dominante schouder.

Waardoor kan het komen?

Een frozen shoulder kan bij iedereen optreden maar komt het meest voor bij vrouwen ouder dan 50 jaar en mensen met diabetes, hartproblemen en schildklieraandoeningen. Het is niet duidelijk hoe dit precies komt. Ook een gewrichtsontsteking in de schouder bij een reumatische ziekte kan aan de frozen shoulder vooraf gaan. Tevens kan een ongeval of operatie de oorzaak zijn.

Een frozen shoulder kan primair of secundair ontstaan zijn. Primair wil zeggen dat de frozen shoulder ontstaan is zonder aanwijsbare reden. Secundair wil zeggen dat de frozen shoulder ontstaan is na bijvoorbeeld een operatie of traumaeen slijmbeursontsteking, een aanhoudende irritatie van de pees (tendinose)of een ontstoken gewrichtskapsel.

Hoe wordt het vastgesteld?

Een frozen shoulder wordt door middel van lichamelijk onderzoek vastgesteld. Vaak worden er röntgenfoto’s gemaakt en soms ook een arthrografie maar daarop zijn geen afwijkingen zichtbaar.

De term frozen shoulder is als eerst geïntroduceerd door Codman in 1934. Hij beschreef een frozen shoulder als een pijnlijk stijve schouder waar men niet op kon liggen. Als meest beperkte richtingen noemde hij exorotatie en anteflexie. De praktijk wees uit dat de tendens was om iedereen met een stijve pijnlijke schouder te diagnosticeren als iemand met een frozen shoulder. Echter een frozen shoulder is een specifieke aandoening die een natuurlijk verloop heeft van spontane mobiliteitsvermindering en compleet anders is dan bijvoorbeeld een ruptuur in de rotator cuff spieren of artritis in het schoudergewricht.

Wat kan helpen?

De behandeling richt zich op het bestrijden van pijn door middel van pijnstillers en corticosteroïden. Daarbij is het belangrijk dat de schouder wordt losgemaakt en vervolgens in beweging blijft, bijvoorbeeld door middel van manuele therapie en oefentherapie. Er kunnen ook oefeningen voor thuis worden geadviseerd, om het gewricht soepel te houden en blijvende bewegingsbeperking tegen te gaan.

Bij langdurige klachten waarbij de behandeling door een fysiotherapeut of manueel therapeut (eventueel gecombineerd met injecties) onvoldoende effect heeft, wordtOnderwerp soms het schoudergewricht onder narcose door een orthopeed losgemaakt. Oefentherapie zorgt vervolgens voor het verbeteren van de schouderfunctie.

Wie kan helpen?

Bij de behandeling van een frozen shoulder kan de huisarts en een oefentherapeut betrokken zijn. Een enkele keer wordt iemand doorverwezen naar een orthopeed.