Osteoporose
Osteoporose is een syndroom dat de dichtheid van botten beïnvloedt, waardoor deze brozer worden en makkelijk breken. Het belangrijkste mineraal waar het bot uit opgebouwd is bestaat uit een verbinding van calcium en fosfaat. Osteoporose wordt vastgesteld door middel van het meten van de botmineraaldichtheid (bone mineral density, BMD) zoals die gemeten kan worden met röntgenabsorbtie (Dual Energy X-ray Absorptiometry of DEXA meting). Als een BMD wordt gemeten die 2.5 standaardafwijkingen lager is dan die van een 20-jarige wordt osteoporose aangenomen.
Osteoporose kan zeer verschillende oorzaken hebben. De meest voorkomende oorzaak is de hormonale veranderingen ten gevolge van de menopauze, vandaar dat de aandoening relatief vaak voorkomt bij oudere vrouwen.
Men moet vooral bedacht zijn op osteoporose wanneer een breuk in een bot ontstaat bij een feitelijk geringe belasting (een simpel verstappen bij een stoeprand of bij het dichtdoen van een deur). In deze gevallen is onderzoek naar de onderliggende oorzaak zeer belangrijk. Ook wanneer in de familie vaker osteoporose voorkomt loopt iemand een verhoogd risico.
Het voorkomen (tegengaan) van osteoporose, of het vertragen van het ontstaan kan op een aantal manieren. Van belang zijn: Zorgen voor een goede botdichtheid als je jong bent, door goede voeding (voldoende calcium, vitamine D) in combinatie met beweging, wat de botten belast en daardoor sterker maakt. Vervolgens zorgen voor een actief bestaan: als je je botten niet regelmatig belast zullen ze minder sterk worden. Sportief, afwisselende beweging is belangrijk. Ook als je ouder bent blijft goede voeding belangrijk: voldoende calcium en vitamine D, maar ook weinig zoet en beperkte eiwitinname dragen bij tot een langer behoud van je botmassa.
Ook het gebruik van medicijnen heeft invloed. Medicijnen die ontstekingsactiviteit remmen en afgeleid zijn van bijnierschorshormonen (corticosteroïden) versnellen het proces van botontkalking wat leidt tot osteoporose. Er zijn echter ook medicijnen die de botaanmaak stimuleren: deze medicijnen die zijn afgeleid van vrouwelijke geslachtshormonen als oestrogeen en oestradiol beperken de botafbraak en een laatste groep middelen genaamd bisfosfonaten kunnen zelfs de afzetting van botmineralen bevorderen. Van belang is dat deze medicatie trouw wordt ingenomen omdat anders de effectiviteit sterk vermindert. De medicatie kan nooit alle botbreuken ten gevolge van osteoporose voorkomen. Momenteel wordt ingeschat dat bij trouw gebruik van de medicatie 50% minder breuken op zullen treden.