Ziekteperceptie

De manier waarop mensen over hun klachten denken beïnvloed de wijze waarop zij met hun lichaam omgaan.

Edwin de Raaij 2007

Conceptuele ziekteperceptie en hedendaagse gezondheidszorg

In de laatste twee decennia van de twintigste eeuw is het door Leventhal(1) en collega's ontwikkelde 'Common Sence Model of self-regulation' (CSM) in diverse onderzoeken toegepast. Gekeken is naar de invloed van ziekteperceptie op het fysiek functioneren van mensen.

Het model van Leventhal [[1]] is een parallel procesmodel, waarin in 3 stappen wordt weergegeven hoe een cognitieve respons (danger control) en een emotionele respons (fear control) het fysiek functioneren van een mens kan beïnvloeden. Het start met het gegeven dat een mens een bedreigende prikkel ervaart (health threat). Rugpijn of het niet meer kunnen bewegen kunnen zo'n bedreigende prikkel zijn. De mens vormt zich een beeld van deze bedreiging waarbij hij zich (vaak impliciet) afvraagt:

- Wat heb ik?

- Hoe lang gaat het duren?

- Wat zijn de consequenties?

- Wat is de oorzaak?

- Heb ik hulp nodig om het over te laten gaan?

Mede op basis van deze cognitieve representaties (danger control) worden doelen gesteld en acties ondernomen. Door middel van de 'feedback loop' wordt de bedreiging herzien.

1) Leventhal H, Meyer D, Nerenz D. The common sense model of illness danger. In: Rachman S, editor. Medical Psychology.New York: Pergamon; 1980. p. 7-30.