Ziekteperceptie

De manier waarop mensen over hun klachten denken beïnvloedt de wijze waarop zij met hun lichaam omgaan.

--Edwin de Raaij 21 jan 2007 19:09 (CET)

Conceptuele ziekteperceptie en hedendaagse gezondheidszorg www.ziekteperceptie.nl

In de laatste twee decennia van de twintigste eeuw is het door Leventhal(1) en collega's ontwikkelde 'Common Sence Model of self-regulation' (CSM) in diverse onderzoeken toegepast. Gekeken is naar de invloed van ziekteperceptie op het fysiek functioneren van mensen.

Het model van Leventhal is een parallel procesmodel, waarin in 3 stappen wordt weergegeven hoe een cognitieve respons (danger control) en een emotionele respons (fear control) het fysiek functioneren van een mens kan beïnvloeden. Het start met het gegeven dat een mens een bedreigende prikkel ervaart (health threat). Rugpijn of het niet meer kunnen bewegen kunnen zo'n bedreigende prikkel zijn. De mens vormt zich een beeld van deze bedreiging waarbij hij zich (vaak impliciet) afvraagt:

• Wat heb ik?

• Hoe lang gaat het duren?

• Wat zijn de consequenties?

• Wat is de oorzaak?

• Heb ik hulp nodig om het over te laten gaan?

Mede op basis van deze cognitieve representaties worden doelen gesteld en acties ondernomen (danger control). Door middel van een 'feedback loop' wordt de bedreiging herzien.

De patiënt staat centraal in de hedendaagse gezondheidszorg. 'Evidence Based Medicine' houdt rekening met de waarde en normen van de patiënt. In deze context kan het expliciet vastleggen van ziekteperceptie een hulpmiddel zijn bij patiëntgerichte fysiotherapeutische zorg.

1) Leventhal H, Meyer D, Nerenz D. The common sense model of illness danger. In: Rachman S, editor. Medical Psychology.New York: Pergamon; 1980. p. 7-30.