Help:Tekstopmaak
In dit document vind je een overzicht van alle mogelijkheden die Wikipedia biedt om teksten te structureren en op te maken.
Suggestie: houd deze pagina bij de hand in een apart venster van uw browser tijdens het schrijven van teksten op Wikipedia. Wellicht wil je deze pagina ook wel bookmarken of toevoegen aan de favorieten van je browser. Je kan een en ander ook onmiddellijk uittesten in de zandbak.
Indelen van pagina's
Koppen en secties
Nieuwe secties worden voorafgegaan door koppen. Koppen worden gemaakt door =-tekens te gebruiken. Voor een tweedegraads kop (de eerstegraads kop is altijd de titel van de pagina), gebruik je == Tweedegraads kop ==. Verder is er nog een === Derdegraads kop === tot en met een ====== Zesdegraads kop ======.
Let op: het wordt sterk aangeraden de rangorde van koppen aan te houden. Derdegraads koppen zorgen voor een onderverdeling van de tekst volgend op een tweedegraads kop. Gebruik dus alleen een derdegraads kop als er al een tweedegraads kop is gebruikt.
Merk op dat de voorkeur uitgaat naar hoofdletters aan het begin van de kop en spaties tussen de =-tekens en de daadwerkelijke inhoud van de kop.
Je kunt ook de link
[bewerken]
, rechts naast de sectietitel, verbergen, bijvoorbeeld omdat het storend werkt. Hiervoor gebruik je de code __NOEDITSECTION__. Dit wordt gebruikt op de volle pagina Portaal:Religie.
Inhoudsopgave
Vanaf 4 koppen komen deze koppen automatisch terecht in een inhoudsopgave, zoals bovenaan deze pagina. Je kunt deze inhoudsopgave verbergen (d.w.z. niet laten tonen) door het artikel te beginnen met de code __NOTOC__. Dus: tweemaal een onderstreep _ vóór, en tweemaal na. Het woord NOTOC staat voor NO Table Of Contents. Voorbeeldpagina (veel koppen, geen inhoudsopgave): zie Portaal:Religie.
Je kunt een inhoudsopgave forceren door middel van __FORCETOC__. Op deze manier wordt er altijd een inhoudsopgave getoond, ook bij 3 koppen of minder. Je kunt de inhoudsopgave ook nog een vaste plaats geven met __TOC__.
Het verplaatsen of verbergen van de inhoudsopgave in normale artikelen wordt meestal niet gewaardeerd.
Alinea's en regeleindes
Alinea's zijn te maken door te zorgen voor een witregel tussen twee alinea's bij het bewerken van de tekst. Met andere woorden: gebruik de Enter-toets niet éénmaal, maar tweemaal.
Let op: deze methode is beter dan het toevoegen van <br/> aan het einde. Gebruik de br-tag alleen wanneer je op een nieuwe regel wilt beginnen, zonder de alinea op te laten houden.
Horizontale scheidingslijn
Een horizontale scheidingslijn kan worden toegevoegd aan een pagina door vier streepjes ---- toe te voegen aan het begin van een regel. Voorbeeld:
En dit staat dan onder de regel.
Definitielijsten
Een definitielijst kan als volgt worden samengesteld:
; Te definiëren onderwerp : De definitie van het onderwerp.
Dit resulteert in het volgende:
- Te definiëren onderwerp
- De definitie van het onderwerp.
Lijsten
Ongeordende lijsten
Ongeordende lijsten zijn te maken door een * toe te voegen aan het begin van de regel. Sublijsten kunnen worden gemaakt door ** te gebruiken, daar kunnen weer sublijsten van worden gemaakt door middel van ***. Hieronder volgt als voorbeeld een boodschappenlijstje:
* Groente en fruit ** Paprika *** Rode paprika *** Groene paprika ** Tomaat ** Sinaasappel * Snoep * Drank
Dit wordt:
- Groente en fruit
- Paprika
- Rode paprika
- Groene paprika
- Tomaat
- Sinaasappel
- Paprika
- Snoep
- Drank
Genummerde lijsten
Genummerde lijsten zijn te maken op dezelfde manier als ongeordende lijsten, maar dan door een # toe te voegen aan het begin van de regel. Hieronder volgt als voorbeeld een uitslagenlijstje van een familierace:
# Familie Blaat # Familie Van de Loo ## Frank ## Gonny ## Mickey ## Max ## Jolene ## Bob # Familie Melp
Dit wordt:
- Familie Blaat
- Familie Van de Loo
- Frank
- Gonny
- Mickey
- Max
- Jolene
- Bob
- Familie Melp
Er mag echter niet meer dan 1 regeleinde (enter) tussen opeenvolgende #-tekens staan, anders begint de telling opnieuw:
# Familie Blaat # Familie Van de Loo ## Frank ## Gonny ## Mickey ## Max ## Jolene ## Bob # Familie Melp
Dit wordt:
- Familie Blaat
- Familie Van de Loo
- Frank
- Gonny
- Mickey
- Max
- Jolene
- Bob
- Familie Melp
Definitielijsten
Definitielijsten worden gebruikt om betekenissen (definities) weer te geven. Het uitzicht van deze lijsten wordt vaak nagedaan d.m.v. *'''term''':definitie. Het verdient echter aanbeveling om definitielijsten te gebruiken in dit geval omdat de resulterende html duidelijker is, waardoor een pagina toegankelijker wordt voor alternatieve browsers (blinden, surfen via gsm, ...).
;term:definitie
- term
- definitie
Voorbeeld:
;appel: zoet of zuur fruit, geel, groen of rood van kleur, van een appelboom ;tomaat: meestal rode vrucht van een tomatenplant ;aardappel: wortelknol van een aardappelplant
- appel
- zoet of zuur fruit, geel, groen of rood van kleur, van een appelboom
- tomaat
- meestal rode vrucht van een tomatenplant
- aardappel
- wortelknol van een aardappelplant
Een term kan meerdere definties hebben:
;saté :stokje met kleine (0,5 cm dik) stukjes vlees aangeregen (Nederland) :stokje met grote kubussen vlees en groenten aangeregen (België)
- saté
- stokje met kleine (0,5 cm dik) stukjes vlees aangeregen (Nederland)
- stokje met grote kubussen vlees en groenten aangeregen (België)
Meerdere termen kunnen een betekenis delen:
;ds ;dossier :in samenvattingsregel, aanmaak of aanvulling van vandalismedossier
- ds
- dossier
- in samenvattingsregel, aanmaak of aanvulling van vandalismedossier
Inspringen
Inspringen kan door een dubbele punt (:) toe te voegen aan het begin van een zin. Meerdere dubbele punten betekent meer inspringen.
:Ik ::Spring :::Steeds ::::Verder :::::In.
Bovenstaande wordt bijvoorbeeld:
- Ik
- Spring
- Steeds
- Verder
- In.
- Verder
- Steeds
- Spring
Niet-proportioneel lettertype
Voor een niet-proportioneel lettertype voeg je een spatie toe aan het begin van de tekst. Bij grote stukken tekst kun je de tekst ook tussen <pre> en </pre> zetten.
Let op: Er is geen terugloop, denk aan regeleindes. Gebruik dit alleen voor:
- Het plakken van voorgeformatteerde tekst
- Algoritmische beschrijvingen
- ASCII-kunst
- Codes
Om codes te typen binnen een regel typ je <code>echo "Hoi";</code>, dat wordt echo "Hoi";. (Zoals je ziet is dit in deze handleiding ook veel gebruikt.) Voor andere inline-teksten kun je <tt> en </tt> gebruiken, bijvoorbeeld <tt>Wikipedia</tt> wordt Wikipedia.
Opmaak
Nadruk leggen
Nadruk leggen kan op drie manieren binnen Wikipedia. Bij alle drie de manieren wordt het te benadrukken woord omsloten door enkele aanhalingstekens ('). ''Hoi'' wordt Hoi, '''Hé''' wordt Hé en '''''Hallo''''' wordt Hallo.
Gebruik dit ook in formules: F = m a
Let op: dit effect is alleen om nadruk te leggen, niet om koppen te maken. Verder is het zaak dit effect met mate te gebruiken. Gebruik zo min mogelijk nadruk, indien mogelijk, met andere woorden: gebruik liever ''Hoi'' dan '''Hoi'''.
Wanneer je een nieuwe pagina aanmaakt, dan wordt je verzocht de eerste keer dat de onderwerpsterm voorkomt, deze vet te maken, dus door middel van '''onderwerpsterm'''.
Voetnoten
Voetnoten kunnen als volgt ingevoegd worden: [[Terlet]]{{ref|Terlet}} geeft TerletSjabloon:Ref.
*# {{noot|Terlet}} [http://www.terlet.nl/ Terlet] geeft
Groter en kleiner
Tekst kan eventueel groter en kleiner dan normaal worden geschreven. Typ vóór een woord <big> en erna </big> om het woord groter weer te geven, zoals hier het geval is. Hetzelfde geldt voor het kleiner maken van tekst: <small> en </small> zullen het gewenste effect geven, zoals hier het geval is.
Tekstkleur
Typ voor een woord <font color="red"> en erna </font> om het woord rood weer te geven, zoals hier het geval is. Andere kleuren kunnen ook, met hexadecimale kleurenspecificaties zelfs in heel veel kleuren. Zie Lijst van Kleuren.
Let op: wees zuinig met kleuren.
Achtergrondkleur
Typ voor een stuk tekst <div style="background:lightgrey"> en er na </div> om de achtergrond ervan lichtgrijs weer te geven, zoals
Andere kleuren kunnen ook, in gewone Engelse woorden, of met hexadecimale kleurgetallen zelfs in heel veel kleuren.
Let op: wees zuinig met kleuren.
Technische termen
Technische termen worden - voorlopig - weergegeven met de tt-tags. "Management Controller" wordt dan <tt>Management Controller</tt>, wat resulteert in Management Controller.
Doorstrepen
Het doorstrepen van tekst gaat met de codes <s> en </s> om de tekst heen te zetten:
<s>Boodschappen doen</s>
wordt dus:
Boodschappen doen
Doorstrepen is geschikt voor het tonen van Nog-te-doen/Gedaan-lijsten.
Onderstrepen
Het onderstrepen van tekst doe je door de codes <u> en </u> om de tekst heen te zetten:
<u>Belangrijke tekst maar linke soep</u>
wordt dus getoond als:
Belangrijke tekst maar linke soep
Wees spaarzaam met onderstrepen. Onderstreepte woorden lijken op links, omdat die vaak onderstreept zijn. Het verdient dan ook de voorkeur niets te onderstrepen.
Uitlijnen
Het uitlijnen (links, rechts of gecentreerd weergeven) kan als volgt worden gedaan.
<div style="text-align: left"> en erna </div> om het links uit te lijnen. <div style="text-align: center"> en erna </div> om het te centreren. <div style="text-align: right"> en erna </div> om het rechts uit te lijnen. Commentaar
Je kunt in de Bewerk-pagina commentaartekst toevoegen, zonder dat dit commentaar zichtbaar is in het artikel. In de Bewerk-pagina typ je:
De Definitie van Katten: <!-- Eigenlijk houd ik niet van katten --> De kat is een dier.
Het artikel toont dan:
De Definitie van Katten: De kat is een dier.
Gebruik commentaar bijvoorbeeld om anderen te wijzen op opmaak-technische valkuilen, maar wees spaarzaam hiermee.
Speciale tekens
De meest voorkomende speciale tekens staan onderaan iedere bewerkingspagina. Door daarop te klikken worden deze in de tekst ingevoegd. Ga voor een overzicht van bijna alle speciale tekens naar Wikipedia:Speciale tekens.
Ondertekening
In discussies op overlegpagina's en dergelijke is het gebruikelijk om je teksten te ondertekenen:
- met drie tildes (~) voeg je je gebruikersnaam in:
~~~wordt -Lars- - met vier tildes voeg je je gebruikersnaam en de datum en tijd in:
~~~~wordt -Lars- 25 feb 2005 18:47 (CET) - vijf tildes leveren alleen datum en tijd op:
~~~~~wordt 12 apr 2005 02:28 (CEST)
Plug-in
Voor diegenen die de Firefoxbrowser (versie 1.5 tot 1.5.0.*) gebruiken bestaat er een handige extensie speciaal voor Wikipedia.
Open na installatie van de extensie en herstart van Firefox een nieuwe tab, typ about:config in de adresbalk, typ wiki in het filtervakje, en vul dan nl in bij wikipedia.language en je gebruikersnaam bij wikipedia.username.